Om de haverklap hameren de actoren binnen de Belgische Franchise Federatie terecht op het voordeel van bemiddeling, wanneer onderhandelingen geen soelaas brachten.
In een bijdrage van begin 2023 hebben wij het onderscheid toegelicht tussen de “erkend bemiddelaar” (médiateur agréé) die gezamenlijk wordt aangesteld door partijen om een geschil op te lossen enerzijds en anderzijds de “ondernemingsbemiddelaar” (médiateur d’entreprises) die op eenzijdig verzoek van een onderneming in moeilijkheden wordt aangesteld.
Ondernemingsbemiddelaars beschikken over een specifieke ervaring in het insolventierecht die hen bijzonder nuttig maakt in het kader van de herstructurering van ondernemingen in moeilijkheden zoals beschreven in Boek XX van het Wetboek Economisch recht. Strikt genomen zijn zij gerechtelijke mandatarissen die evenwel zonder al te veel vormvoorschriften bijdragen tot het herstel van een onderneming in moeilijkheden, in haar geheel, en tegelijk ook een oplossing kunnen bewerkstelligen voor individuele geschillen.
Zo kan een ondernemingsbemiddelaar bijvoorbeeld optreden op verzoek van een franchisenemer die een geschil heeft met zijn franchisegever, maar tegelijk geconfronteerd wordt met een herroeping van zijn bankkredieten ingevolge tegenvallende omzetcijfers en liquiditeitstekorten. De aangestelde ondernemingsbemiddelaar kan in dit geval niet alleen contact leggen met de franchisegever en “klassiek” bemiddelen (zoals een erkend bemiddelaar dit doet), maar ook de bank en mogelijks zelfs andere stakeholders benaderen zoals het personeel en bepaalde leveranciers. Gesterkt door zijn “officieel/gerechtelijk” mandaat ijvert hij ervoor in alle vertrouwelijkheid om op korte termijn alle neuzen in dezelfde richting te krijgen en de onderneming hopelijk van de afgrond te redden.
De aanstelling van een ondernemingsbemiddelaar in een zeer vroegtijdige fase, m.n. vooraleer men dient te grijpen naar de (private of collectieve) gerechtelijke reorganisatie is daarom een zeer efficiënte preventieve tool. Toch blijft deze tool relatief onbekend en onbemind, spijts de regelmatige en actieve informatiecampagnes van de rechtbanken, via de sociale media, seminars maar ook via hun website. (zie de praktische nota van de Ondernemingsrechtbank te Brussel met een ontwerp van verzoekschrift).
Met de wet van 7 juni 2023 tot implementatie van de herstructureringsrichtlijn (1) die op 1 september 2023 in werking is getreden, heeft de Belgische wetgever geoordeeld dat de figuur van “herstructureringsdeskundige” (“praticien de la réorganisation”) uit de herstructureringsrichtlijn voortaan in ons Wetboek Economisch Recht (Boek XX.) zou worden opgenomen samen met de haast identieke definitie zoals voorgeschreven door die richtlijn.
De “herstructureringsdeskundige”, is een gerechtsmandataris die door de insolventierechtbank is aangesteld om, met name, een of meer van de volgende taken uit te voeren (artikel I.23 7°/01 WER):
- de schuldenaar of de schuldeisers assisteren bij het opstellen van of het onderhandelen over een reorganisatieplan;
- toezicht houden op de activiteiten van de schuldenaar tijdens de onderhandelingen over een reorganisatieplan, en verslag uitbrengen aan een rechterlijke instantie;
- zonder buitenbezitstelling de gedeeltelijke controle uitoefenen over de activa of zaken van de schuldenaar voor of tijdens de onderhandelingen over een gerechtelijke reorganisatie;
U merkt het al dat de overgenomen definitie verwijst naar de taken die voorheen werden uitgevoerd door de eerder bestaande “gerechtsmandatarissen” en (nog eerder) door de “commissarissen inzake opschorting”, mandatarissen die aldus vervangen werden door de actuele herstructureringsdeskundige.
Daarentegen rept voornoemde definitie met geen woorden over een andere kerntaak van de herstructureringsdeskundige, m.n. zijn rol als “ondernemingsbemiddelaar”. En dit is nefast vermits men ten onrechte de indruk wekt in de definities van Boek I WER dat de ondernemingsbemiddeling niet meer zou bestaan… Totdat men stoot op Hoofdstuk 2, Afdeling 3 van Boek XX. met als titel “Ondernemingsbemiddeling”.
Artikel XX.29/2 WER beschrijft wel de rol van de ondernemingsbemiddelaar en verduidelijkt dat op verzoek van de schuldenaar de Kamer voor Ondernemingen in Moeilijkheden (KOIM) een herstructureringsdeskundige (lees: ondernemingsbemiddelaar) kan aanstellen om het herstel van de onderneming te vergemakkelijken. Verder stelt het artikel dat zowel de opdracht van de bemiddeling als de verslagen van de herstructureringsdeskundige (lees: ondernemingsbemiddelaar) vertrouwelijk zijn.
Noteer ten slotte dat de ondernemingsbemiddelaar kan worden benoemd door de KOIM op grond van artikel XX.29/2 WER en ook in bepaalde gevallen (wanneer de KOIM niet tijdig kan zetelen) zelfs bij uiterste hoogdringendheid door de voorzitter van de ondernemingsrechtbank op basis van artikel 584 Ger.W.
Conclusie : Door de wijziging van de benaming van de “ondernemingsbemiddelaar” naar “herstructureringsdeskundige” zal het niet verwonderen dat ondernemingen, maar ook rechtsbeoefenaars, het spoor naar de “ondernemingsbemiddeling” in het Wetboek Economisch Recht bijster zijn. De ondernemingsbemiddelaar bestaat echter nog steeds en kan zeer nuttig werk verrichten in geval van pre-insolventie, maar hij draagt voortaan de naam van “herstructureringsdeskundige”. De herstructureringsdeskundige zal in een verder stadium van de insolventie andere taken kunnen toebedeeld krijgen zoals de assistentie van de schuldenaar bij het reorganisatieplan, het toezicht op diens activiteiten en soms ook de gedeeltelijke controle over diens activa. Het zou wenselijk zijn dat de wetgever n.a.v. een volgende herstelwet teruggrijpt naar de duidelijke en didactisch verkiesbare term “ondernemingsbemiddelaar” om de herstructureringsdeskundige aan te wijzen die conform artikel XX.29/2 WER specifiek aan ondernemingsbemiddeling doet.
(1) Richtlijn (EU) 2019/1023: Richtlijn (EU) 2019/1023 van het Europees Parlement en de Raad van 20 juni 2019 betreffende preventieve herstructureringsstelsels, betreffende kwijtschelding van schuld en beroepsverboden, en betreffende maatregelen ter verhoging van de efficiëntie van procedures inzake herstructurering, insolventie en kwijtschelding van schuld, en tot wijziging van Richtlijn (EU) 2017/1132
Benoit Simpelaere – Flinn Law
JAN